De politieke situatie in Nederland tien jaar geleden

Hoe zag het politieke landschap in Nederland er ook al weer uit in de winter van 2001? Pim Fortyn, Ad Melkert, een jonge Balkenende. Een toen ook al afgeschreven CDA, het oppermachtige paarse blok. En in Rotterdam had net een politieke aardverschuiving plaatsgevonden. De Nederlandse politiek in de winter van 2001.

In de winter van 2001 zat het tweede paarse kabinet (Kok-II) nog in het zadel, weliswaar lang niet meer zo stevig als bij het aantreden van het eerste kabinet in 1994, maar Kok was nog premier, en binnen de Partij van de Arbeid werd de nieuwe minister-president al klaargestoomd om het stokje van Wim Kok over te nemen na de verkiezingen van 2002. Wie kent Ad Melkert nog? Ook bij de VVD geen vuiltje aan de lucht, stiekem droomt de nieuwe voorman Hans Dijkstal ook van het hoogste ambt. Wie kent deze vrolijk toeterende saxofonist nog? Herrie in het CDA, na twee achtereenvolgende verkiezingsnederlagen is er nog steeds geen nieuwe sterke leider opgestaan, en partijvoorzitter Marnix van Rij vindt ook Jaap de Hoop Scheffer geen geschikte kandidaat. In de herfst pleegt hij een coup en schuift zichzelf naar voren als nieuwe leider van de christen-democraten. De partij steekt hier echter een stokje voor en het eind van het liedje is dat zowel Jaap de Hoop Scheffer en Marnix van Rij het veld ruimen. De buiten de Haagse kaasstolp volstrekt onbekende Zeeuw Jan-Peter Balkenende wordt de nieuwe politiek leider. In augustus is Pim Fortuyn lijsttrekker geworden van Leefbaar Nederland. Hij wil de Nederlandse politiek wakker schudden en volgt een volledig nieuwe koers.

De zetelverhoudingen liggen in 2001 als volgt (tussen haakjes de zetelaantallen in december 2011):
PvdA 45 (30)
VVD 38 (31)
CDA 29 (21)
D66 14 (10)
GroenLinks 11 (10)
SP 5 (15)
ChristenUnie 5 (5)
SGP 3 (2)
PVV - (24)
PvdD - (2)

De aardverschuiving in de verhoudingen, en de versnippering van het politieke landschap anno nu zijn ingezet in het najaar van 2001. De jaren van Balkenende moesten nog komen. Hij werd vanaf het begin neergezet als een stuntelende man zonder uitstraling en toch wist hij in de jaren na de moord op Pim Fortuyn telkens de verkiezingen te winnen en leiding te geven aan Nederland. We zullen nooit weten hoe e.e.a. had gelopen als Pim Fortuyn niet was vermoord op 6 mei 2002. Van Geert Wilders hadden nog maar weinig mensen gehoord, economisch ging het voor de wind én we hadden de gulden nog.

Nederland was nog open en tolerant en Wim Kok was door de Amerikaanse president nog niet zo lang hiervoor geprezen om het poldermodel. De jaren van polarisatie na 2001 hebben nu, tien jaar later Nederland een ander aanzien gegeven. Als je op vakantie buiten Nederland bent vragen mensen wie die mafkees met dat gekke haar toch is en waarom mensen in een van de rijkste landen ter wereld zo verschrikkelijk ontevreden kunnen zijn. Je glimlacht dan maar wat en zegt dat niet iedereen zo is.

Het zal me benieuwen hoe Nederland er in december 2021 uitziet...